انواع داربست بر اساس جنس
داربست‌ها را از لحاظ جنس می‌توان به دو بخش فلزی و چوبی تقسیم کرد که در ادامه به هر یک از آن‌ها می‌پردازیم:
داربست فلزی
به صورت کلی داربست‌های فلزی در ساخت و سازها، نقش اساسی را به عنوان نگهدارنده ساختمان دارند. این سازه‌های فلزی در ساختمان‌ها جهت امنیت، ایمنی و پشتیبانی از کارگران و همچنین راحتی کار در بلندی‌ها به کار می‌روند. اینگونه وزن سازه نیمه کاره، به راحتی مهار شده و در نهایت ساختمان مستحکم خواهد شد. داربست فلزی معمولا در پروژه‌های ساخت پل و ساخت و سازهای مرتفع، کاربرد داشته و به کمک آن کارگران می‌توانند در بخش‌های غیر قابل دسترس و بلند، کار خود را انجام دهند.
به دلیل وجود حساسیت‌هایی که کار کردن در بلندی و حمل وسایل به بالای ساختمان دارد، باید داربست ایمن و اصولی باشد تا از حوادث جانی کارگران جلوگیری کند. جهت اطمینان از کیفیت و ایمنی داربست فلزی، باید دقت شود که لوله‌ها زنگ زده نباشد تا استحکام رابط و بست آن اصولی شود. همچنین باید پیش از بستن داربست، بست‌های آن به جهت عدم ترک و شکستگی، به خوبی بررسی شود. وجود کوچک‌ترین خطا در این مواقع، سبب حوادث منجر مرگ خواهد شد.
مزایای داربست فلزی
- از مزایای داربست فلزی مقاومت بیشتر آن‌ها در مقایسه با داربست چوبی می‌باشد و داربست فلزی در برابر فشار و نیروهای وارده در زمان استفاده، مقاوم‌تر است.
- مونتاژ و نصب انواع داربست فلزی در مقایسه با نوع چوبی آن، سرعت بیشتری داشته و به راحتی برای ساختمان و در ارتفاع مختلف استفاده شده و به آسانی، باز و جمع آوری می‌شود.
- جنس داربست‌های فلزی از فولاد بوده و به علت سازگاری با محیط زیست و مقاومت در برابر طوفان، باران، خم شدن و … عمر طولانی دارند.
معایب داربست فلزی
در مقایسه هزینه‌ای داربست چوبی با فلزی به این نتیجه می‌رسیم که داربست فلزی از قیمت بالاتری نسبت به نوع چوبی برخوردار است. زیرا هم مواد و هم روند ساخت این نوع داربست در مقایسه با چوبی، پرهزینه‌تر است. البته لازم به ذکر است که هر چند که داربست فلزی در ابتدا گران‌تر از نوع چوبی آن است ولی به علت عمر طولانی این داربست و نیاز به تعمیر و هزینه کمتر آن، سرمایه‌گذاری برای این داربست در مدت طولانی ثمربخش خواهد بود.
داربست مدولار چیست و چه تفاوتی با داربست فلزی دارد؟
یکی از جدیدترین و پرکاربردترین انواع داربست، داربست مدولار است که با استفاده از قطعات آماده، پیش‌ساخته و استاندارد، نصب سریع و ایمنی بالایی را فراهم می‌کند. داربست‌های مدولار به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند در شرایط و پروژه‌های مختلف از ساختمان‌های کوچک گرفته تا سازه‌های بزرگ صنعتی، استفاده شوند. این داربست‌ها قابلیت تنظیم برای پوشش زوایا، ارتفاع‌ها و فضاهای غیرمعمول را دارند و به همین دلیل در کارهایی مانند نماکاری ساختمان، ساخت پل، نصب سازه‌های موقت و مرمت آثار تاریخی کاربرد زیادی پیدا کرده‌اند.
تفاوت اصلی داربست مدولار با سایر انواع داربست به‌ویژه داربست فلزی در نحوه نصب و نوع اتصالات است. داربست‌های فلزی بیشتر با لوله و بست در محل پروژه مونتاژ می‌شوند و نیاز به زمان و دقت زیادی دارند، اما داربست مدولار از ماژول‌های ازپیش‌ساخته شده تشکیل شده که نصب آن سریعتر و ایمن‌تر است.
از نظر کارایی، داربست مدولار مزایای زیادی از جمله اتصالات قوی‌تر، تحمل بار بیشتر، پایداری بهتر و امکان استفاده مجدد از قطعات آن دارد که این ویژگی‌ها داربست مدولار را به گزینه‌ای اقتصادی تبدیل کرده است. همچنین ظاهر مرتب و ساختار مهندسی‌شده آن، بازرسی و کنترل ایمنی را ساده‌تر می‌کند. هرچند داربست فلزی هنوز در بعضی پروژه‌ها استفاده می‌شود، اما به دلیل سرعت بیشتر نصب، کاهش هزینه نیروی کار و انعطاف‌پذیری بالا، داربست مدولار به انتخاب اول بسیاری از پیمانکاران و کارفرمایان تبدیل شده است.
مزایای داربست چوبی
- از مزایای داربست چوبی این است که دسترسی کارگران را به بخش‌های مختلف ساختمان، امکان پذیر کرده و از سختی کار در ارتفاع سازه‌ها، کم می‌کند.
- ایجاد تعادل کارگران در زمان کار در بلندی می‌باشد. کارگران در این حالت می‌توانند سریعتر کار خود را انجام دهند.
- داربست‌های چوبی در مقایسه با نوع فلزی از قیمت مناسب‌تری برخوردار هستند.
معایب داربست چوبی
۱. یکی از معایب داربست چوبی که موجب کم شدن استفاده از آن شده است، مقاومت پایین آن در مقایسه با داربست فلزی می‌باشد.
۲. از دیگر دلایل دیگر کم استفاده بودن داربست چوبی، این است که این نوع داربست از درختان تهیه شده و به محیط زیست آسیب وارد می‌کند.
۳. از معایب دیگر این داربست، جنس حساس آن در جابجایی و انتقال است که در برخی موارد باعث آتش‌سوزی و شکستگی چوب‌ها خواهد شد. علاوه بر این، وزن چوب‌ها در زیر باران بیشتر شده و همچنین پوسیده می‌شوند.
۴. این نوع داربست، از حفاظی برخوردار نبوده و امکان سقوط از آن بسیار زیاد است.
